۲- مرحله شک و تردید: در این مرحله فرد با مبارزه با امیال خود می‌پردازد.

 

۳- مرحله اعتیاد واقعی: در صورت ادامه مصرف در مرحله شک وتردید فرد به مرحله اعتیاد واقعی می‌رسد. در این مرحله پدیده «تحمل» باعث می‌شود که فرد به مرور زمان بر میزان مصرف خود بیفزاید تا به نئشگی قبلی برسد.

 

توصیه پیشگیرانه (دوستانه) به جوانان و نوجوانان

 

۱- خطرات و عوارض مصرف مواد اعتیاد آور را خوب بشناس.

 

۲- به هر کس که به تو مواد تعارف کرد محکم و قاطع بگو «نه» اینکه مابتوانیم به دوست خودمون «نه» بگیم خودش یک هنر است. افراد خوش فکر هر تعاریفی که مخالف سلامتی شونه براحتی رد می‌کند.

 

۳- جواب‌های از قبل برای اصرار زیاد اطرافیانت آماده کن. پیشاپیش ‌به این جمله ها فکر کن «خیلی کیف داره»‌، «شنگول میشی»‌، «سرحال میشی» و اگر کمی تردید کنی میگن «بچه ننه‌ای»‌، «ترسویی»‌، «اول تجربه کن بعد بگو بده»‌، «هنوز مرد نشدی»‌، «پس چرا فلانی کشید و معتاد نشد» ؟ و …

 

۴- مواد مخدر را حتی یک بار هم امتحان نکن. هیچکس توی دنیا نمی تونه به تو اطمینان بده که یکبار مصرف کردن معتادت نمی کنه. اصلاً مگه معتادی وجود داره که بخاطر معتاد شدن مصرف مواد را شروع کرده باشه ؟ پس این همه معتاد از کجا اومدن ؟ !!! یا دوست داری پریدن از طبقه بیشتر یک ساختمان یا لمس کردن سیم‌های بدون روکش برق را حتی برای یک بار هم امتحان کنی؟

 

۵- یادت باشه که کشیدن سیگار مقدمه ای برای اسارت در چنگال اعتیاد به مواد مخدر.

 

۶- از رفت آمد در مکان‌های آلوده و دوستی با افراد مشکوک پرهیز کن.

 

۷- از دوستی با افرادی که اختلاف سنی اونا با تو زیاده خودداری کن.

 

۸- مواد اعتیاد آور سم کشنده ایه که اثراتش به تدریج ظاهر می‌شه.

 

۹- به صحبت‌های پدر و مادرت که خیرخواه‌ترین دوستان تو هستند اطمینان کن. ارتباطت را با اونا محکم کن.

 

۱۰- اعتقادات و پایبندی مذهبی خود تو تقویت کن.

 

۱۱- با مطالعه‌، ورزش و تفریحات سالم برای اوقات فراغت خودت برنامه ریزی کن.

 

۱۲- اونی که مواد مخدر رو به جوانان معرفی می‌کنه‌، چهره اش فرقی با دیگران نداره‌، پس دوستان و نزدیکان خود تو خوب بشناس.

 

۱۳- بعضی‌ها فکر می‌کنند با بقیه فرق دارند و هر قت که اراده کنند می‌توانند مصرف مواد رو کنار بگذارن‌، در حالی که این طرز تفکر منجر به اعتیاد می‌شه.

 

۱۴- به هنگام سختی و ناراحتی با پدر و مادر و یا یک بزرگتر مطمئن و قابل اعتماد مشورت کن.

 

۱۵- اگه نمی تونی حرفتو به اونا بزنی مشاورین نیروی انتظامی با جان و دل حرفهای تو رو می‌شنوند و کمکت می‌کنند. بیشترین تأثیر مخرب اعتیاد بر ارکان خانواده وارد می‌آید‌، همان‌ طور که مؤثرترین عامل پیشگیری از اعتیاد نیز نهاد خانواده است. (ارفع‌، ۱۳۸۲، ص ۵۲ و ۵۳)

 

توصیه پیشگیرانه به والدین

 

۱- درباره مواد اعتیاد آور (علل و عوامل مؤثر در مصرف مواد‌، خطرات‌، عوارض و علائم آن) اطلاعات کافی کسب کنید.

 

۲- مهارت‌های تربیتی خود را افزایش دهید.

 

۳- الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشید و هرگز برخلاف گفته خود عمل ننمائید.

 

۴- فضایی ایجاد کنید که فرزندانتان در آن احساس آرامش کنند.

 

۵- به صحبت‌های فرزندانتان خوب گوش کنید‌، با لبخند‌، تکان دادن سر و استفاده از جملات مثبت نظیر «چقدر جالب »‌، «من این را نمی دانستم» و آن ها را به گفتن بیشتر تشویق کنید.

 

۶- شرایطی ایجاد کنید که شما را محرم اسرار خود بدانند.

 

۷- از فرزندانتان انتظار نداشته باشید آرزوهای برآورد نشده شما را تحقق بخشند.

 

۸- از قبل‌، خود را برای ‌پاسخ‌گویی‌ به سئوالات کنجکاوانه فرزندانتان آماده نمائید.

 

ممکن است روزی از شما بپرسند که آیا تاکنون مواد مصرف کرده‌اید؟ این فرصت خوبی است که علت عدم مصرف خود را به زبان سال‌های جوانی به آن ها منتقل کنید‌، یا اگر احیاناً قبلاً مصرف کرده‌اید علت گرایش خود به مواد و سپس کنار گذاشتن آن را به ایشان بگوئید و اینکه حالا چرا می‌خواهید ایشان اشتباه شما را تکرار نکنند. بیاد داشته باشید که نباید مسائل را پیش از اندازه تشریح کنید مبادا کنجکاوی آن ها برانگیخته شود.

 

۹- با تقویت قدرت اعتماد به نفس‌، تصمی‌گیری و از بین بردن افسردگی و کم رویی فرزندان‌، آن ها را در برابر شرایط آسیب زا مقاوم سازید.

 

۱۰- راه مقاومت پیداری در برابر فشار همسالان را در خصوص مصرف مواد مخدر به فرزندانتان بیاموزید تا از «نه» گفتن به آن ها نهراسند.

 

۱۱- موانع را بر دارید. به فرزندانتان انگیزه داده و از آن ها حمایت کنید.

 

۱۲- وقت بیشتری را با فرزندانتان صرف کنید با آنان به رستوران‌، پارک‌، کوه‌، سینما و … بروید. باتفاق انان به موسیقی گوش دهید و از همه مهمتر به آنان ابراز عشق کنید و بگویید که دوستشان دارید.

 

۱۳- سعی کنید حتی آهنگ صدایتان ملایم و دوستانه باشد.

 

۱۴- مواضع خود را در برابر سیگار‌، مواد مخدر‌، و الکل مشخص نموده‌، صریحاً آن را به زبان بیاورید.

 

۱۵- عقاید خود را به زور به آن ها تحمیل نکنید.

 

۱۶- نظم و قانون مناسب و سازنده مشخصی در خانواده بر قرار سازید و برای سر پیچی از آن تنبیهات مناسبی در نظر بگیرید و قاطعانه آن را به مرحله اجرا در آورید.

 

۱۷- سعی کنید در ساعات غذا خوردن همه اعضای خانواده را دور هم جمع کنید.

 

۱۸- فرزندان خود را قبل از رسیدن به سنین بحرانی نسبت به مضرات و عواقب ویرانگر مصرف مواد مخدر آگاه سازید.

 

۱۹- آنان را بیش از اندازه و به طور اغراق آمیز نترسانید.

 

۲۰- از چگونگی دوست یابی و معاشرت فرزندان خود با دیگران آگاه باشید. با والدین دوستانشان ارتباط برقرار کنید. در صورتی که به منزل دوستانشان رفتند حتماً از حضور والدین ایشان در منزل مطمئن شوید و به حضور سایر اعضاء خانواده اکتفا نکنید.

 

۲۱- به نحوه خرج کردن پول توسط فرزندانتان اهمیت بدهید.

 

۲۲- برای اوقات فراغت آنان برنامه ریزی کنید. همواره آنان را به مطالعه‌، ورزش و تفریحات سالم ترغیب نمایید و زمینه این امور را برایشان فراهم کنید.

 

۲۳- زمان مناسبی را به گفتگو اختصاص دهید. چرا که فرزند شما ارزش نصایحتان را با ارزش زمانی که به آن اختصاص داده اید می‌سنجد.

 

۲۴- راهنمایی‌های خود را از طریق مربیان و دبیرانشان به آن ها منتقل کنید. جوانان باورها و ارزش‌های خود را دارند‌، طبیعتاً اگر والدین بهترین نصایح را هم بگویند ممکن است آن ها نپذیرند. شنیدن نصایح شما از زبان مربیان و دبیرانشان بر آن ها می‌گذارد.

 

۲۵- بین فرزندانتان تبعیض قائل نشوید.

 

۲۶- تفکر انتقادی را که از ویژگی‌های دوران بلوغ و نوجوانی است‌، در فرزندان خود سرکوب نکنید.

 

۲۷- آنان را به رعایت اصول مذهبی و انجام فرایض دینی تشویق کنید.

 

۲۸- در انجام فعالیت‌های منطقی به فرزندان خود استقلال و آزادی بدهید.

 

۲۹- در رفتارهای خود بیشتر دقت کنید. ممکن است به تمسخر یک معتاد و یا صحبت کردن با لحن افراد معتاد پیامی نادرست به فرزندانتان منتقل کنید.

 

۳۰- اگر می‌خواهید منابع پویایی و رشد جسم و روان فرزندانتان نشوید‌، از انتقاد غیر سازنده‌، تمسخر و شرمنده کردن آنان مخصوصاً در مقابل دیگران جداً بپرهیزید.