۲-۱-۵-۸یادداشت^[۶۸]

موضوع و نکته مهمی را در دفتر یا ورقه‌ای برای به‌یاد آوردن ثبت کردن. نکات مهم و مشخصات موضوعی را به طور زبده و خلاصه نوشتن یا آن‌ ها را برای به‌یاد آوردن ثبت کردن (دهخدا، ۱۳۶۵، ص. ۴۳).

۲-۱-۵-۹کتابشناسی^[۶۹]

‌کتاب‌شناسی‌ها در کتابخانه‌ها کاربردهای گوناگونی دارند. یکی از این کاربردها استفاده از آن‌ ها برای شناسایی و انتخاب منابع اطلاعاتی است. در میان انواع گوناگون ‌کتاب‌شناسی‌ها، ‌کتاب‌شناسی ملی و ‌کتاب‌شناسی‌های موضوعی می‌تواند بیشتر از همه، مورد استفاده مسئولین بخش انتخاب قرار گیرد. بیشترین کاربرد این ‌کتاب‌شناسی‌ها، در انتخاب و تهیه منابع اطلاعاتی گذشته‌نگر در کتابخانه‌هاست. ‌بنابرین‏، کتابخانه‌های جدیدالتاسیس یا موسساتی که در آن‌ ها بخش‌های آموزشی و پژوهشی جدیدی ایجاد شده است، با مراجعه به ‌کتاب‌شناسی‌ها می‌توانند بخش عظیمی از منابع منتشر شده‌ای را شناسایی نمایند که در حوزه موضوعی مورد نیاز آن ها باشد تا برای انتخاب و تهیه آن اقدام کنند (محسنی، ۱۳۸۲، ص. ۹۳).

۲-۱-۵-۱۰عکس^[۷۰]

تصویری‌ست که روی مواد مات (غیر شفاف) به وسیله ترسیم، نقاشی، عکس‌برداری یا دیگر فنون هنر گرافیک به وجود می‌آید. عکس شناخته‌ترین رسانه دیداری ثابت است که به مخاطب احساس واقعیت می‌بخشد. هر چند “مشاهده” یک زبان بین‌المللی نیست ولی دیدن بسیاری از ‌عکس‌ها درک واحدی را در بیننده به بار می‌آورد، مانند عکس‌هایی که از طبیعت، انسان، حیوان، جنگ، مراسم ازدواج، کلاس درس و… تهیه می‌شود. عکس می‌تواند بیننده را از تعبیرات اشتباهی که قبلا در ذهن داشته جدا سازد و به تجسم دقیقی از موضوع مورد نظر سوق دهد (عمادخراسانی، ۱۳۹۱، ص. ۲۲۳).

۲-۱-۵-۱۱اسناد^[۷۱]

هر نوع نوشته خطی، چاپی، عکسی، و یا به صورت‌های دیگر و هر شئ مادی را که بتوان از محتوای آن اطلاعی به دست آورد سند (مدرک) گویند (سلطانی و راستین، ۱۳۸۸، ص. ۱۴۷).

۲-۱-۵-۱۲پوستر^[۷۲]

تصویر یا نوشته بزرگ بر روی یک ورق کاغذ که معمولا چاپی و گاه دست‌نوشته است و برای آگهی و اعلان، و جلب توجه در نمایشگاه‌ها، روی دیوار یا جعبه اعلانات نصب می‌شود. در طراحی یک پوستر ممکن است از خط و تصویر و رنگ استفاده گردد و یا حروف و کلمات هم به کار گرفته شود که در این صورت در رده مواد دیداری – نوشتاری قرار می‌گیرد. پیام پوستر می‌تواند به گونه‌ای طراحی شده باشد که خواننده (بیننده) با یک نگاه آن را بخواند و معنی و مفهوم طرح را بدون نیاز به توضیح شفاهی دریابد. این گونه پوسترها نباید حاوی مطالب زیادی باشند و معمولا در جاهایی که رفت و آمد زیاد و سریع صورت می‌گیرد نصب می‌شود.

به طور کلی پوستر دارای ارزش فرهنگی است و عامل مهمی برای جلب و جذب مراجعان به کتابخانه‌ها و شرکت در فعالیت‌های مختلف آن‌ ها محسوب می‌شود. نقش پوستر در گردهمایی‌های تاریخی، مذهبی، هنری، فرهنگی، علمی، نظامی، بازرگانی و… به عنوان ابزار مهم و مفید پیام‌رسانی قابل توجه است. هر چند که پوسترها از انواع منابع آگاهی‌رسانی جاری محسوب می‌شوند، ولی با انقضا تاریخ مندرج در پوستر به شکل مدرک و مستند کتابخانه‌ای همچنان ارزشمند خواهند بود (عمادخراسانی، ۱۳۹۱، ص. ۲۲۶).

۲-۱-۵-۱۳نقشه­^[۷۳]

نمایش ترسیمی (تصویری) از تمام یا بخشی از رویه زمین بر روی موادی مانند: کاغذ، پلاستیک، مقوا، پارچه و … که به نسبت معینی (مقیاس) کوچک شده باشد. در ساخت و پرداخت نقشه معمولا از انواع علایم، نشانه ها و رنگ‌ها استفاده می‌گردد. با توجه به ویژگی نقشه که یک سلسله اطلاعات را به طور یک‌جا و در عین حال مرتبط با یکدیگر در برابر چشم خواننده قرار می‌دهد، برای کارهای پژوهشی و خدمات مرجع استفاده بسیار دارد. از این رو به تدریج در کتابخانه‌ها اهمیت بیشتری پیدا ‌کرده‌است. چنانچه اگر در گذشته فقط برخی از نقشه‌های جغرافیایی در کتابخانه‌ها یافت می‌شد، امروزه به دلیل درک ضرورت استفاده از آن ها به گردآوری و نگهداری انواع آن‌ ها اقدام شده است (همان، ص. ۲۲۸).

۲-۱-۵-۱۴مجموعه مقالات و برنامه گردهمایی‌‎ها

هر ساله گردهمایی‌های زیادی در داخل و خارج از کشور با عناوین سمینار، کنفرانس، گردهمایی، همایش، سمپوزیوم، کنگره، کارگاه و غیره تشکیل می‌گردد که در آن متخصصان و صاحب‌نظران هر رشته به ارائه نقطه نظرات خود به صورت مقاله، سخنرانی و… می‌پردازند. نتایج، گزارش‌ها و مجموعه مقالات این گردهمایی‌ها – با توجه ‌به این‌که دربردارنده نظرات محققان و صاحب‌نظران معتبر در هر رشته تخصصی است– در فعالیت‌های پژوهشی بسیار با‌ارزش است و کتابخانه‌های تحقیقاتی با توجه به اعتبار هر کدام از گردهمایی‌ها باید منابع مورد نیاز را تهیه نمایند (محسنی، ۱۳۸۲، ص. ۳۱).

۲-۱-۵-۱۶استاندارد^[۷۴]

“آنچه طبق قرارداد، سنت، یا قوانین، نمونه‌ای برای سرمشق به کار می‌رود و اجرای آن قبول عام یابد” (سلطانی و راستین، ۱۳۷۹، ص. ۱۲ نقل در محسنی، ۱۳۸۲). استانداردها مدارکی هستند که در آن شرایط تولید یک محصول صنعتی یا کشاورزی و مشخصات دقیق آن، نوع و کیفیت محصول و یا شرایط به کار گرفتن یک روش ارائه می‌شود. این مدارک با توجه به محتوای آن برای شرکت‌ها و مؤسسات تولیدی، صنعتی و همچنین مؤسسات تحقیقاتی ارزش کاربردی بسیاری دارند و لازم است کتابداران (به‌ خصوص کتابداران مؤسسات تولیدی و صنعتی) نسبت به چگونگی انتخاب و تهیه آن شناخت کافی داشته باشند. استانداردها معمولا توسط مؤسسات ملی استاندارد در هر کشور تدوین می‌گردد و مؤسسات بین‌المللی از قبیل سازمان بین‌المللی استاندارد^[۷۵] به تدوین و انتشار استانداردهای بین‌المللی می‌پردازند. این قبیل استانداردها را می‌توان از مؤسسات ملی استاندارد هر کشور تهیه کرد. در ایران نیز این قبیل استانداردها را می‌توان از مؤسسات ملی استاندارد هر کشور تهیه کرد. در ایران نیز مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مسئول تهیه استانداردهای ملی است و از این طریق می‌توان به تهیه استانداردهای ملی یا بین‌المللی مورد نیاز اقدام نمود (همان).

۲-۱-۵-۱۷جزوه^[۷۶]

“اثر چاپی کوچک شامل چند صفحه که با نخ یا سیم به هم دوخته شده باشد و به طریق دیگری صحافی نشده باشد و معمولا دارای جلد کاغذی است. تعداد صفحات یک جزوه مطابق با استاندارد یونسکو حداکثر ۴۹ صفحه و از این تعداد به بالا کتاب نامیده می‌شود (سلطانی و راستین، ۱۳۷۹، ص. ۱۱۸).

جزوه‌ها ممکن است حاوی مطالب علمی، آموزشی، سیاسی، اجتماعی و… باشد و کتابداران باید متناسب با نوع کتابخانه و محتوای جزوه‌ها به تهیۀ اقلام مورد نیاز اقدام کنند (همان، ص. ۳۳)

۲-۱-۵-۱۸بروشور^[۷۷]

اصطلاحنامۀ کتابداری دو تعریف زیر را از بروشور ارائه داده است: